Energiesysteem

Feiten & Cijfers Aardgas

Totaal bruto gasverbruik

Totaal verbruik gas 2021 (in PJ) – Bron: CBS

De bovenstaande figuur geeft de toepassingen weer waarvoor gas in Nederland wordt gebruikt. Dit omvat zowel het eindverbruik onder eindgebruikers zoals industrieën en huishoudens, als gas dat wordt gebruikt bij de productie van elektriciteit en niet-energiedragers.

Het totale bruto gasverbruik in Nederland bedroeg 917,3 PJ in 2021. De grootste verbruikers van gas waren huishoudens, waarvan het verbruik ongeveer een derde van het totaal (301 PJ) uitmaakte. Het op één na belangrijkste gebruik van gas was voor energieproductie: ongeveer 20% van het gas werd omgezet in andere vormen van energie, zoals elektriciteit. Dit kwam neer op 184 PJ. Het industriële gasverbruik was een nauwe derde, goed voor 19% (173 PJ) van het bruto gasverbruik. De dienstensector was verantwoordelijk voor nog eens 12% van het verbruik. Een gelijkwaardig deel van het gas werd gebruikt voor de productie van niet-energetische goederen. Beide toepassingen verbruikten elk 111 PJ gas. Tot slot werd de resterende 4% van het gas gebruikt in de landbouw en een minuscule hoeveelheid werd gebruikt als brandstof voor transport.

Gaswinning, -import, en -export

Gaswinning, -import, en -export – Bron: CBS

Gedurende vele jaren was Nederland een belangrijke producent van gas dankzij reserves in de Noordzee en Groningen. Echter koos ze ervoor vanaf 2013 de gaswinning af te bouwen. De bovenstaande grafiek toont de historische trends in gaswinning, -import en -export.

Hieruit blijkt dat de Nederlandse gaswinning tot 2013 schommelde tussen 70-90 miljard kubieke meter gas per jaar. Gasexport steeg gestaag van ongeveer 30 miljard kubieke meter in 1990 naar bijna 60 miljard in 2013. De import lag tot 1999 onder de 10 miljard kubieke meter, maar nam toe tot ongeveer 30 miljard tussen 2000 en 2013.

Na 2013 heeft Nederland ervoor gekozen om de gasproductie te verminderen. Als gevolg hiervan daalde de productie van ongeveer 80 naar 20 miljard kubieke meter in minder dan 10 jaar tijd. Export daalde terug naar ongeveer 40 miljard in 2022, en de import steeg exponentieel tussen 2013 en 2018, voordat deze in de laatste vijf jaar weer lichtjes afnam.

Gasimport en -export per land

Import en export van gas in Nederland 2022 (in MLN M3) – Bron: CBS

Nederland heeft interconnectiepunten met vijf andere landen, namelijk Noorwegen, Duitsland, België, het Verenigd Koninkrijk en Denemarken. Dit betekent dat alle gasstromen van en naar Nederland via deze interconnectiepunten gaan. De bovenstaande grafiek toont de Nederlandse import en export van gas.

Zoals te zien is, is Duitsland het enige land waarnaar Nederland meer gas exporteert dan importeert. Nederlandse gasexporten naar Duitsland bedragen meer dan 30 miljard kubieke meter, terwijl de import slechts 6 miljard kubieke meter bedraagt. België is de op één na grootste afnemer van Nederlands gas: Nederlandse exporten naar België bedragen bijna 8 miljard kubieke meter. De Nederlandse importen vanuit België, bijna 15 miljard kubieke meter, overtreffen echter de exporten. Op dezelfde manier importeert Nederland 13 miljard kubieke meter gas uit Noorwegen, 4,5 miljard uit het Verenigd Koninkrijk en 1 miljard uit Denemarken. Deze drie landen kopen nauwelijks gas uit Nederland.

Feiten & Cijfers Elektriciteit

Elektriciteitsproductie

Elektriciteitsproductie per bron (in GWH) – Bron: CBS

Elektriciteitsproductie per bron 2022 (in %) – Bron: CBS

In 2021 was elektriciteit met 385,8 PJ de op twee na grootste energiedrager in Nederland. Zo’n 33% daarvan kan als hernieuwbare elektriciteit worden beschouwd. In 2022 schoot dit aandeel omhoog naar 40%. Uit de grafiek hierboven is af te lezen welke bronnen worden gebruikt bij de nettoproductie van elektriciteit. Oftewel, de productie min het eigen verbruik van de energiesector. De grafiek laat overigens alleen de binnenlandse elektriciteitsproductie zien. Elektriciteit die Nederland importeert, is hierin niet meegenomen.

Kolen en aardgas zijn lange tijd koplopers geweest voor de productie van elektriciteit. Het gebruik van kolencentrales is door de jaren heen fors afgenomen. Wind en zon hebben steenkool inmiddels ingehaald in de elektriciteitsproductie. Ook de komende jaren blijven deze twee bronnen groeien.

Aardgas blijft de voornaamste bron voor elektriciteit. Tot 2020 nam het gebruik van aardgas voor de elektriciteitsproductie zelfs toe. De afgelopen 2 jaren hebben we juist een flinke daling gezien.

Vandaag de dag levert aardgas met 40% dus nog de grootste bijdrage aan de elektriciteitsproductie. De duurzame bronnen zon, wind en biomassa zijn sterke concurrenten geworden. Samen zijn ze ook goed voor 40% van de productie van elektriciteit. 18% daarvan is afkomstig van windenergie, 15% van zonnestroom en 7% van biomassa. Kolen en aardolie zijn samen goed voor 15% van de elektriciteitsproductie en 3% wordt opgewekt door kerncentrales.

In de grafiek komt de elektriciteitsproductie niet volledig overeen met het eindverbruik uit elektriciteit. Er is namelijk geen rekening gehouden met de import en export van elektriciteit of met de energie die verloren gaat tijdens het transport ervan.

Opgesteld vermogen wind- en zonne-energie

Opgesteld vermogen winden zon (in MW) – Bron: CBS

Wind- en zonne-energie zijn essentieel om een schone energietransitie te realiseren. Het Nederlandse platteland en de zee zijn bezaaid met windturbines en zonnepanelen – de bovenstaande grafiek toont het opgesteld vermogen van wind- en zonne-energie. Opgesteld vermogen verwijst naar de maximale hoeveelheid energie die onder normale omstandigheden door alle turbines of zonnepanelen kan worden geproduceerd.

Zoals te zien is, is het opgesteld vermogen van zonne-energie de afgelopen jaren explosief gestegen: het is bijna vertienvoudigd van rond de 2000 GW in 2015 tot ongeveer 19.000 GW in 2022. Daarentegen is het opgesteld vermogen van wind tussen het begin van de jaren 2000 en 2016 constant gestegen. De toename vlakte af voordat deze tussen 2019 en 2022 van ongeveer 4000 GW naar bijna 9000 GW schoot.

Hoewel de capaciteit van zonne-energie aanzienlijk hoger is dan die van windenergie, betekent dit niet automatisch dat de productie van zonne-energie altijd hoger is dan die van windenergie.

Real-time elektriciteitsproductie uit wind- en zonne-energie

Real-time elektriciteitsproductie uit wind- en zonne-energie – Bron: Energieopwek.nl

De bovenstaande grafiek toont de real-time productie van elektriciteit uit wind- en zonne-energie in de afgelopen 10 dagen, inclusief wat vandaag tot op dit moment is gegenereerd. De gegevens worden elk uur bijgewerkt. Voor meer gedetailleerde informatie over deze gegevens kunt u terecht bij onze partners op www.energieopwek.nl.

Let op dat windenergie zowel wind op zee als wind op land omvat.

Real-Time Productie van Hernieuwbare Elektriciteit

Real-time productie van hernieuwbare elektriciteit – Bron: Energieopwek.nl

In deze grafiek is de real-time productie van hernieuwbare elektriciteit in de afgelopen 10 dagen, inclusief wat vandaag tot op dit moment is gegenereerd, te zien. De gegevens worden elk uur bijgewerkt. Om dieper in deze gegevens te duiken, bezoek onze partners op www.energieopwek.nl.

De grafiek toont welk deel van de elektriciteit momenteel wordt geproduceerd door windenergie, zonne-energie, biomassa of andere bronnen. Biomassa omvat afvalcentrales, biogas, bio-olie, biomassa ketels, bijstook en houtkachels. Andere bronnen omvatten daarentegen warmtepompen, geothermie en zonthermie.

Let op dat windenergie zowel wind op zee als wind op land omvat.