Vandaag debatteert de Tweede Kamer over de aangekondigde maatregelen om netcongestie tegen te gaan. De volle elektriciteitsnetten hebben enorme effecten op de economische ontwikkeling van Nederland in het algemeen en de energietransitie in het bijzonder. Dat elektriciteitsnetten niet van vandaag of morgen zijn verzwaard of uitgebreid is duidelijk. Dit moet wel de topprioriteit zijn en blijven. Dat in de tussentijd wordt gekeken naar meer flexibiliteit, steunen we.
Energie-Nederland is blij met de actieagenda maar maakt zich wel zorgen over een paar van de voorstellen voor het laagspanningsnet. Want daaruit blijkt dat de 24/7 elektriciteit beschikbaarheid als een premium product wordt bestempeld. Bedrijven en consumenten moeten apparaten kunnen blijven aanschaffen die de energietransitie versnellen, zoals een elektrische auto, zonnepanelen of een warmtepomp. Mensen die afhankelijk zijn van medische apparatuur hebben die keuze niet. Flexibel gedrag moet een keuze blijven, ongeacht de drukte op het net. Ook de suggestie dat de wasmachine straks alleen aan mag als zonnepanelen voldoende stroom hebben opgewekt, gaat veel te ver. De netbeheerder grijpt dan immers achter de voordeur in.
Energie-Nederland wil de komende tijd met een groot aantal betrokken partijen zoals netbeheerders aan tafel om te kijken hoe het elektriciteitsnet efficiënter gebruikt kan worden zonder dat consumenten daar de negatieve gevolgen van ondervinden.
Een inhoudelijke reactie vanuit Energie-Nederland vindt u hier. Energie-Nederland heeft een duidelijke visie op het aanpakken van netcongestie.
1. Versnel het uitbreiden en versterken van elektriciteitsnetten:
De komende jaren gaan we veel meer elektriciteit gebruiken dan we nu doen, volgens scenario’s dubbel zoveel in 2030, en 3 tot 5 keer zoveel in 2050. Het uitbreiden en verzwaren van elektriciteitsnetten is daarmee de enige structurele oplossing voor de huidige problemen.
Er zijn verschillende oorzaken voor de trage uitbreiding: de beperkte financiële middelen van de netbeheerders, de trage vergunningsprocedures, de stikstofproblematiek, het tekort aan arbeidskrachten en aan beschikbaarheid van benodigd materieel. Ook is er een tekort aan inzicht in waar dan precies het net knelt omdat er onvoldoende wordt gemeten.
We pleiten voor een gedetailleerd onderzoek naar knelpunten die vertragingen veroorzaken om op basis daarvan gerichte oplossingen te ontwikkelen, waarbij het belang wordt benadrukt van het begrijpen van de bijdragen van elke oorzaak van netcongestie.
Alleen als deze oorzaken bekend zijn, kan er gericht naar oplossingen worden gezocht. De problematiek is zo groot, dat bijna elke denkbare maatregel op tafel zou moeten komen te liggen.
2. Help netgebruikers om hun flexibiliteit in te kunnen zetten
Zelfs als het lukt om de aanleg en uitbreiding van elektriciteitsnetten significant te versnellen, zitten we het komende decennium waarschijnlijk nog met een flink tekort. Als bedrijven bereid zijn om juist op de momenten gebruik te maken van het net wanneer er nog capaciteit beschikbaar is, kan het bestaande net meer vraag aan. Dit heet congestiemanagement en is een vorm van spitsmijden.
Toch lukt het onvoldoende om de nog beschikbare netcapaciteit in te zetten, er moeten namelijk speciale congestiemanagement-contracten gesloten worden die nu nog onvoldoende worden aangeboden door netbeheerders. In principe is de netbeheerder volgens de huidige Europese en Nederlandse wetgeving al verplicht om congestiemanagement toe te passen (en dus een congestiemangement-contract aan te bieden). Gebruikers zijn daarnaast verplicht om mee te doen aan congestiemanagement.
Het is dus zaak dat deze beide verplichtingen gehandhaafd worden, ACM is hiervoor aan zet. Toch lijkt het logisch aan de kant van de netbeheerder te beginnen met het handhaven van de verplichting, want zonder contract met de netbeheerder kún je een aangeslotene niet eens verplichten.
