Op dit moment zijn veel regio’s druk bezig met het afmaken van de RES 1.0, welke op 21 juli 2021 aangeboden zullen worden aan het NP RES. Maar, voor welke uitdagingen staan we als we doorkijken na 2030? Energie-Nederland bracht tijdens de ontbijtsessie van 26 januari 2021 drie sprekers bij elkaar om verder in te gaan op dit onderwerp. Hoe denken zij over de uitdagingen die ons na 2030 te wachten staan? Deze ontbijtsessie is onderdeel van een reeks van vijf waarin het ‘energiesysteem van de toekomst’ centraal staat.

Grote ambitie, nog weinig concreet
“We zien in de RES een enorme ambitie om bij te dragen aan het Klimaatakkoord, met name wat betreft hernieuwbare elektriciteit”, aldus Jan Matthijsen, senior onderzoeker bij Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). “Alle ambities bij elkaar opgeteld overstijgen het gestelde doel om 35TWh opwek van hernieuwbare elektriciteit te realiseren in 2030”. “Maar”, benadrukt Matthijsen, “de ambitie is op dit moment nog weinig concreet”.

PBL geeft jaarlijks een stand van zaken omtrent de uitstoot van broeikasgassen. Matthijsen vertelt dat het uitdagend is om de landelijke ambitie van 55% reductie in 2030 regionaal te vertalen. “Dit hangt onder andere af van waar de industrie en landbouw, welke een groot aandeel hebben in uitstoot, staan”.

Wanneer Matthijsen doorkijkt naar 2050 zegt hij: “De RES moet ervoor zorgen dat de maatregelen echt plaats gaan krijgen”. Volgens Matthijsen vraagt dit om versterking van lokale situaties en verbinding. Hij vertelt dat het hierbij belangrijk is om de lange termijn doelen in de gaten te houden. Ook benoemt hij de circulaire economie als troefkaart, iets waar volgens onderzoek van PBL nog zeer beperkt op ingezet is. Matthijsen sluit af met de opmerking dat de RES na 2030 al begonnen is: “Later is al lang begonnen. Maar, we moeten de huid van de beer niet verkopen voordat die geschoten is”.

“We moeten durven”
Volgens Anne Schipper, voorzitter van JongRES, is de grote vraag van het moment: “Gaan we het durven om met elkaar richting 2030 te gaan?” Schipper vervolgt: “Als we het onszelf gunnen om fouten te durven maken, dan zijn er hele mooie lessen die we kunnen meenemen na 2030. Namelijk samenwerken, tot creatieve oplossingen komen en leren durven. Want alleen dan verandert er ook wat”.

Schipper illustreert met persoonlijke anekdotes dat er de afgelopen 10 jaar ontzettend veel vooruitgang heeft plaatsgevonden met betrekking tot bewustwording en innovatie op het gebied van duurzaamheid. Volgens haar zitten we momenteel op een kantelpunt: “Als het ons lukt om van enkel een pakje tofu naar een beyond meat burger te gaan, kunnen we ook samen visies maken voor na 2030”.

Hierbij benoemt ze vooral de kracht van creatief denken en het opzoeken van verbinding: belangen naast elkaar leggen en samen oplossingen zoeken die win-win situaties creëren. Jongeren kunnen daar volgens haar een grote bijdrage in leveren. “De energietransitie vraagt om creativiteit: niet alleen om mensen die dit werk al 20 á 30 jaar doen. Ik hoop dat dit steeds meer bij bedrijven en gemeenten gaat landen”.

Inpassing technologie is grootste uitdaging én kans
Tom Westra, mede-oprichter en CCO van Spectral, benadert de uitdagingen na 2030 vanuit technologisch perspectief. Volgens hem is de inpassing van alle technologie in de transitie de grootste uitdaging én de grootste kans. “Mijn stelling is dat de energietransitie een grotere impact gaat hebben op de samenleving dan de industriële revolutie destijds had. De vraag is hoe we dit gaan integreren vanuit een end-to-end systeemintegratie perspectief. Hoe krijgen we het huidige systeem gekoppeld aan de lokale systemen?”.

In het licht van de RES 2030 en verder, vertelt Westra over het ATELIER project: een 5-jarig innovatieprogramma gesponsord door de Europese Commissie. Met dit project willen ze aantoonbaar maken dat een gebied meer duurzame energie kan opwekken dan verbruiken. Een voorbeeld van dit project is ‘Schoonschip’, de meest duurzame drijvende woonwijk van Europa, gelegen in Amsterdam-Noord. “Ze produceren hier zo veel mogelijk energie zelf’’, aldus Westra. “Ze zorgen hier voor alles wat energieleveranciers normaal doen. Dit project stelt ons in staat om op microniveau te kunnen leren hoe elektrificatie van wijken kan gaan”.

Westra sluit af met de opmerking dat governance “hét puzzelstukje wordt wat we nodig hebben”. Hij benadrukt hierbij dat opschaling en inclusiviteit essentieel zijn. “Met de juiste governance structuur kunnen we een wereldprimeur creëren als Nederland. Ik geloof dat het gaat lukken”.

Verdeeldheid publiek over haalbaarheid doelen RES
Energie-Nederland heeft aan deelnemers van de sessie de vraag gesteld of het opwekken van 35TWh hernieuwbare energie op land in 2030 gaat lukken. De antwoorden waren verdeeld: een derde gelooft van wel, een derde van niet en een derde is er nog niet over uit. Ondanks de verdeeldheid over de haalbaarheid van de RES-doelen, gaf het overgrote deel van het publiek aan weg te gaan met een optimistisch gevoel van verbinding, energie en inspiratie.

Energie-Nederland onderschrijft het belang van verbinding voor het behalen van de doelen van de RES. Hierbij is het van belang dat alle partijen, zowel privaat als publiek, de koppen bij elkaar steken om de doelen van de RES succesvol en betaalbaar te realiseren. Op 27 januari 2021 zal Medy van der Laan namens Energie-Nederland haar inbreng geven tijdens de Rondetafelbijeenkomst over de ‘Knelpunten van de RES’.

Ontbijtsessie terugkijken
Heeft u de ontbijtsessie gemist? Opname van de sessie is hier in zijn geheel terug te kijken. Liever een korte energizer? Bekijk dan deze vlog waarin Jan Matthijsen en Anne Schipper kort samenvatten waar zij zich na 2030 voor willen inzetten.

Meer ontbijtsessies in de reeks ‘Het energiesysteem van de toekomst’
De volgende ontbijtsessie zal plaatsvinden op dinsdag 23 maart 2021 en heeft als onderwerp: Een schone industrie in 2050. Hoe dan? Benieuwd naar de thema’s van de volgende ontbijtsessies en/of deelname? Klik dan hier.