Energie-Nederland waardeert de langetermijnvisie van het Nationaal Plan Energiesysteem (NPE) en roept op tot snelle concretisering en uitvoering. Het energiesysteem gaat flink veranderen: zonne- en windenergie gaan in het overgrote deel van onze elektriciteitsvraag voorzien, groene waterstof en groen gas worden onderdeel van de energiemix, en de elektriciteitsnetten worden uitgebreid. Dit is een ontzettend grote opgave waar veel keuzes en obstakels bij komen kijken.
Demissionair minister Jetten heeft daarom een visie laten opstellen over het energiesysteem in 2050 om zo de transitie in goede banen te leiden. Deze visie heet het Nationaal Plan Energiesysteem (NPE). Dit plan moet de leidraad worden voor het klimaat- en energiebeleid over de komende periode. Vandaag 8 februari debatteert de Tweede Kamer over het NPE. Energie-Nederland neemt daarom het plan onder de loep. Want wat staat erin? En wat is nodig om van deze visie een stappenplan te maken?
Inzetten op lange-termijn beleid is goed, maar op de korte termijn liggen er een aantal grote beslissingen die nodig zijn om de weg naar een CO2-vrij energiesysteem zo snel mogelijk in te zetten. Energie-Nederland vraagt daarom extra aandacht voor de volgende drie zaken:
- CO2-vrij regelbaar vermogen: als de zon niet schijnt en de wind niet waait, is er toch vraag naar hernieuwbare elektriciteit. De leveringszekerheid kan in gevaar komen als er niet tijdig wordt geïnvesteerd in dit flexibel vermogen. Helder aanvullend beleid is dus een vereiste om deze zekerheid te realiseren.
- Het herzien van de nettarieven: hoge nettarieven moeten niet hernieuwbare projecten verhinderen. Zorg daarom dat bijvoorbeeld elektrolysers en batterijen hun essentiële rol kunnen vervullen in het toekomstig energiesysteem door de nettarieven voor deze projecten te verlagen.
- Het betrekken van álle partijen bij duurzame warmtenetten: het NPE richt zich op collectieve warmtenetten om Nederlandse huishoudens te voorzien in hun warmtebehoefte. Energie-Nederland roept op om private partijen niet buiten deze transitie te houden aangezien dit de daadkracht en betaalbaarheid zal aantasten.
Het Nationaal Plan Energiesysteem
In het NPE geeft het kabinet haar visie op het energiesysteem van 2050. Het is een uitgebreid document met verscheidene bijlagen, de kern is: een CO2-vrij energiesysteem vergt grote investeringen van bedrijven, actieve sturing van de overheid en scherpe politieke keuzes over inzet van schaarse energie en ruimte. Het NPE bevat daarom vijf richtinggevende hoofdkeuzes, zoals maximaal inzetten op aanbod van en slimme benutting van duurzame energie en energie-infrastructuur.
Daarnaast is een ontwikkelrichting per energieketen (elektriciteit, waterstof, koolstof en warmte) opgesteld. Zo moet het elektriciteitssysteem in 2035 CO2-vrij zijn. Hiervoor zijn alle vormen van hernieuwbare productie nodig, zowel op land als op zee. Daarnaast kunnen omgebouwde gascentrales en kerncentrales zorgen voor een diverse energiemix en een robuust energiesysteem. Verder wordt het aandeel van koolstofdragers in de energiemix afgebouwd. Duurzame koolstofdragers mogen in 2050 alleen ingezet worden waar er geen alternatief voor is, bijvoorbeeld in de chemie. Energie-Nederland moedigt het opstellen van een lange termijnvisie aan omdat de energietransitie keuzes en daadkracht vereist. Vanwege de demissionaire status van het kabinet ontbreekt er helaas bij het huidige definitieve NPE een concrete uitvoeringsagenda. Hierdoor blijft er toch nog onzekerheid bestaan: het NPE stelt bijvoorbeeld dat Nederland grootschalig groene waterstof gaat produceren, maar hoe de benodigde investeringen en elektrificatie van de industrie worden gerealiseerd, is onduidelijk. Verdere uitwerking met concrete tijdsplanning is nodig om van deze visie een stappenplan richting 2050 te maken.
