Op 17 maart dit jaar gaan we weer met zijn allen naar de stembus. Een belangrijk moment voor de energietransitie. Het volgende kabinet zal immers een grote rol spelen in de verdere verduurzaming van ons energiesysteem. Hoe denken de grootste politieke partijen over onderwerpen als elektriciteit, mobiliteit en energiebesparing? Aan de hand van vier hoofdthema’s heeft Energie-Nederland een overzicht* gemaakt met de standpunten** van de verschillende politieke partijen. Benieuwd? Kijk en vergelijk zelf!

Elektriciteit en systeemintegratie

• Nakomen afspraken uit Verdrag van Parijs en Klimaatakkoord
• Naast wind op zee en zon-op-dak, ook inzetten op kernenergie (geen energiebronnen uitsluiten)
• Aanscherpen van EU-ETS
• Europese CO2-grensheffing
• SDE++ beschikbaar voor CCS, CCU, waterstof en kernenergie
• Verbod gebruik kolen in 2030
• Inzet op (groene en oranje) waterstofproductie

• Afschaffen van de nationale CO2-heffing
• Stoppen met biomassa, windturbines en zonneparken
• Klimaatwet, Klimaatakkoord en Energieakkoord stoppen
• Klimaat- en duurzaamheidssusbsidies afschaffen
• Kerncentrales bouwen (thorium)

• Europese afspraken over CO2-beprijzing
• CCS onder de Noordzee
• Wind op zee en zon-op-dak
• Na 2030 planvorming voor 2 kerncentrales
• Inzet op waterstof

• Inzet op wind op zee (6000 windturbines van 10 MW vergund in 2030) en zon op dak
• Zeer beperkte rol biomassa
• Geen voorstander kernenergie
• Meer Europese samenwerking

• European Green Deal en Klimaatwet leidend voor Nederland; tenminste 55% CO2 reductie in 2030
• Vergunningen 60 GW wind op zee in komende kabinetsperiode
• Verplicht zon op grote gebouwen
• Geen nieuwe biomassacentrales, bestaande uitfaseren
• Geen kernenergie
• CO2- heffing
• In 2040 elektriciteitsopwekking klimaatneutraal
• Groene waterstof als speerpunt

• Aanscherpen Klimaatwet; CO2-uitstoot reductie van minstens 60% in 2030
• Uitbreiden van windparken op zee
• Stimuleren van zon voor de gebouwde omgeving
• Geen houtkap voor energie-toepassingen
• Kernenergie is geen duurzaam alternatief
• Algemeen: de (groot)verbruiker betaalt ipv de burger

• Europese CO2 belasting en grensheffing
• Wind op zee en zon-op-dak
• Stimuleren groene waterstof
• Stoppen met subsidies voor bijstook biomassa in kolencentrales
• CCS is tijdelijke oplossing
• Geen kernenergie
• Sluiten kolencentrales per 2025

• Voorstander van verhogen CO2-reductie naar 55% in 2030
• CO2-opslag als tijdelijke transitiemaatregel
• Meer wind- en zonne-energie
• Geen nieuwe kerncentrales
• Hoogwaardig gebruik van biomassa
• Inzet op groene waterstof
• Grotere rol energiecoöperaties en stimulering met een ontwikkelfonds

• Klimaatneutraal in 2030
• Forse CO2-belasting voor vervuilende sectoren
• Windenergie enkel op plekken waar mens en natuur er geen of weinig hinder van ondervinden
• Zonnepanelen op gebouwen de norm
• Geen subsidies op biomassa
• Geen bouw nieuwe kerncentrales
• Geen CO2-opslag onder Nederlandse bodem
• Stijgende prijs gas voor grootverbruikers

• CO2-uitstoot moet worden teruggedrongen
• Klimaatbeleid inrichten op de ontwikkeling van krachtige nieuwe technologie

• In 2030 moet 40%- en in 2050 100% – van de energie opgewekt zijn uit duurzame bronnen
• Belastingverhoging op gas en elektriciteit voor grootgebruikers
• Wettelijk minimumpercentage dat energiebedrijven moeten hanteren als aandeel van duurzame energieopwekking
• Tarievenverdeling ODE heffing van 80% bedrijven en 20% burgers

• Geen voorstander van verhogen naar 55% CO2-reductie in 2030
• Primaat bij EU ETS
• Focus op werking van het energiesysteem
• Elektrificatie van industriële processen
• Proefprojecten met waterstof
• Aardgas blijft belangrijk
• Onderzoek naar kernenergie
• Verbieden van kolencentrales
• CCS is een tijdelijke oplossing
• Geen biomassa

• Opzeggen Parijs-, klimaat- en energieakkoord
• Intrekken klimaatwet
• Afschaffen van de ODE
• Stoppen met gesubsidieerde wind- en zonneparken en biomassacentrales
• Stimuleren kernenergie
• Verstandig zorgdragen voor de omgang met klimaat en milieu
• Geen mitigatie, maar adaptatie. Bijstelling van het klimaatbeleid is vereist om deze richting in te slaan.
• Afschaffen CO2-reductiedoelstellingen
• Geen extra hoge CO2-belasting voor bedrijven
• Geen voorstander van windturbines
• Grote daken gebruiken voor zonne-energie i.p.v. het bouwen van zonnevlaktes
• Tegenstander van biomassa
• Voorstander van kernenergie

Infrastructuur en publieke taak

• Bescherming vitale infrastructuur
• Europese harmonisatie van CO2-heffingen
• Geen specifiek beleid voor energie-infrastructuur

• De PVV heeft geen standpunt over energie-infrastructuur opgenomen in haar verkiezingsprogramma

• Focus op grensregio’s en verduurzaming energie-intensieve industrieclusters
• Nationaal programma voor 12 provinciale icoonprojecten
• Koppeling van klimaatbeleid en industriebeleid
• Financiering duurzaamheidsmaatregelen uit algemene middelen

• Verdubbeling van de investeringen in gas- en elektriciteitsinfrastructuren
• Vrijstelling van energiebelasting voor opslag
• Meer ruimte voor netbeheerders om tijdig te investeren op basis van adviezen van een Rijksarchitect

• Investeren in capaciteit elektriciteitsnet

• Opzetten van publieke energiebedrijven
• Ondersteuning energie coöperaties

• Overheidsinvesteringen in baanbrekend onderzoek naar schone energie
• Overheid investeert mee in woningbouw en neemt leidende rol in de financiering en uitvoering van de verduurzaming van woningen
• Overheid moet zelf sturen op energievoorziening (niet alleen aan de markt overlaten)
• Energie-eilanden

• Onderzoek naar gebruik bestaande gasinfrastructuur voor transport van hernieuwbare gassen
• Bescherming vitale infrastructuur
• Nationale regie op energieopslag

• Leveranciers van zonne- en windstroom krijgen voorrang op het elektriciteitsnet

• 50PLUS heeft geen standpunt over energie-infrastructuur opgenomen in haar verkiezingsprogramma

• DENK heeft geen standpunt over energie-infrastructuur opgenomen in haar verkiezingsprogramma

• Focus op energie-infrastructuur met wettelijke borging op plannen
• Systeemkosten moeten worden meegenomen in keuzes
• Overheidsinvesteringen in opslag en conversie
• Kosten duurzame energie socialiseren
• Tijdig investeren in infrastructuur door overheid en netbeheerders
• Plan van aanpak datacenters

• Inzetten op adaptatie door – waar nodig – onze infrastructuur te verbeteren

• JA21 heeft geen standpunt over energie-infrastructuur opgenomen in haar verkiezingsprogramma

Mobiliteit

• Aanscherping Europese CO2-emissie-eisen voor personenauto’s
• Een kilometerheffing voor emissieloze voertuigen

• Geen rekeningrijden invoeren

• Versnelde vermindering van de fiscale voordelen van elektrische auto’s
• Elektrische auto’s gaan ook meebetalen aan weginfrastructuur
• Hervorming van de autobelasting
• Stimulering blauwe diesel

• Investeren in (slimme) laadinfrastructuur
• Elektrische auto’s aantrekkelijker maken voor particulieren via subsidies
• Transparantie over prijs laden

• Investeren in landelijk dekkende snellaadinfrastructuur
• Rekeningrijden
• Bijmengverplichting voor vliegtuigen, schepen, vrachtwagens en landbouwmachines
•  Verbod op verkoop fossiele auto’s binnen 10 jaar
• Strenge milieuzones
• Stimuleren elektrische binnenvaart

• SP heeft geen geen standpunt over elektrische auto’s opgenomen in haar verkiezingsprogramma

• Aanscherping Europese CO2-emissie-eisen voor personenauto’s
• Verbruik belasten in plaats van bezit
• Vanaf 2025 alleen emissie loze vervoersmiddelen,
• Sturing op geluidsoverlast
• Elektrisch rijden stimuleren door investeringen en verbreding fiscale regelingen

• Streven naar enkel zero-emissie personenvoertuigen in 2030
• Stimuleren van het gebruik van zero-emissie deelauto’s
• Inzetten op slimme laadpalen

• Al het vervoer rijdt/vaart/vliegt in 2030 op 100% duurzame energie, met name elektriciteit en deels groen gas

• 50PLUS heeft geen geen standpunt over elektrische auto’s opgenomen in haar verkiezingsprogramma
• DENK heeft geen geen standpunt over elektrische auto’s opgenomen in haar verkiezingsprogramma

• Betalen voor verbruik in plaats van bezit
• Stimuleren van uitrol (publiek) laadpalennetwerk

• Stoppen subsidies op elektrische auto’s
  
• Investeren in hoogfrequente snelle spoorverbindingen als alternatief voor het subsidiëren van elektrische auto’s
• Stoppen met het subsidiëren van biobrandstoffen

Energiebesparing en gebouwde omgeving

• Verduurzaming woningen mag niet leiden tot stijging van de woonlasten
• Geen verplichte labelsprongen voor woningeigenaren
• Toegang van het MKB tot het Warmtefonds
• Vergunnen van warmtenetten voor bepaalde tijd
• Versterking positie huiseigenaar; wel belang voor wijkgerichte transitieplannen
• Zoveel mogelijk behouden van gasnetwerk ten behoeve van CO2 vrije gassen

• Stoppen met aardgasvrij maken van woningen
• Afschaffing gasaansluitplicht terugdraaien
• Lagere energielasten

• Verruiming van de investeringsregelingen voor isolatie, verduurzaming en energiebesparing
• Inzet op geothermie en warmtenetten
• Behoud en aanleg van gasnetten als dat past bij verduurzaming
• Stimulering hybride cv-ketels en groen gas
• Behoud van de salderingsregeling

• Sterk inzetten op energiebesparing door isolatie
• Hogere subsidie per isolatiemaatregel en gebouw gebonden financiering
• Oprichting van een corporatiefonds voor verduurzaming van woningcorporaties
• Inzet op warmte- en koudeopslag
• Realiseren gebouwgebonden financiering
• Monopolie van warmtebedrijven doorbreken
• Eigen keuze warmteaansluiting
• Investeren in groene waterstof
• Gebouwde omgeving van aardgas af
• Stimuleren van de inzet van thuisbatterijen

• Investeren in isolatie en warmtepompen via subsidies en goedkope leningen
• Eigenaren van huurwoningen moeten verplicht investeren in verhoging van het energielabel
• Gemeenten krijgen meer financiële en juridische middelen
• Nieuwe woningen energieneutraal en gasloos
• Inzet op elektrisch verwarmen, geothermie en aquathermie
• Restwarmte mag verduurzaming industrie niet in de weg staan

• Woningen beter isoleren
• Zonnepanelen op daken plaatsen
• Afschaffen verhuurdersheffing en winstbelasting voor woningcorporaties t.b.v. verduurzaming woningen en woningbouw

• Heffing op lozing van restwarmte ten behoeve van gebruik voor warmtenetten
• Overheid neemt leidende rol in financiering en uitvoering verduurzaming van woningen

• Oprichten van nationale isolatiebrigade
• Investeren in warmtenetten voor de verwarming van woonwijken
• Benutten potentie geo- en aquathermie
• Belangrijke rol voor publieke netwerkbedrijven in de warmtetransitie

• Reductie 65% van energiegebruik huishoudens en kantoren in uiterlijk 2030
• Nieuwbouw minstens energieneutraal
• Woningen worden goed geïsoleerd
• Duurzame, lage-temperatuur bronnen om woningen en andere gebouwen te verwarmen
• Geen gas gebruik meer in 2030
• Subsidies en lokale stimulering voor isolatie
• Lokale opwek en buurtbatterijen

• 50PLUS heeft geen geen standpunt over energiebesparing en gebouwde omgeving opgenomen in haar verkiezingsprogramma

• Betaalbaar maken van alternatieve vormen van energievoorziening

• Inzet op energiebesparingen haalbare isolatie
• Gebouwgebonden financiering
• Energiebesparingsverplichting voor energiebedrijven
• Behoud van het gasnet
• •Ruimte voor CO2 vrije gassen
• Socialiseren van de warmtenetkosten
• Open warmtenetten en Laagtemperatuur-warmtenetten
• Sturing op type warmtepomp (bodem-warmtepomp)
• Belasting op lozen restwarmte

• Stoppen met ‘van-het-gas-af’

• Stoppen met het gedwongen CO2-vrij maken van alle bestaande woningen en gebouwen
• De Wet Voortgang Energietransitie (Wet VET) die een streep haalt door aardgas in nieuwbouw, dient te worden herzien

Liever vergelijken in 1 oogopslag?:

Download onderstaand PDF tabel om de politieke standpunten per thema met elkaar te vergelijken in 1 opslag.

Voelt u zich vrij om dit overzicht met uw netwerk te delen!

Tabel Verkiezingen 2021

* overzicht zal worden geüpdatet aan de hand van de laatste versies van de verkiezingsprogramma's politieke 
partijen 2021-2025; volgorde van politieke partijen in het overzicht is gebaseerd op de huidige zetelverdeling 
(aflopend), bij gelijke hoeveelheid zetels is alfabetische volgorde aangehouden
** weergegeven standpunten zijn gebaseerd op de gepubliceerde (concept)verkiezingsprogramma's van politieke 
partijen voor 2021-2025